روشندلان نیازمند توجه در جامعه تاریک

به گزارش بجنورد زیبا، همه ما اسم معلولیت را شنیده‌ایم، بسیاری از ما نسبت به معلولیت حس ناخوشایندی داریم و بیشترین تصور ما هم از افراد دارای معلولیت، معلولیت جسمی است اما این نکته و تعریف دقیقی از معلولیت نیست شاید یک روزی خود ما جای این افراد متولد می‌شدیم ویا روزی دچار معلولیت شویم...

معلولیت افراد گاه مادرزادی و گاه بر اثر حوادثی مانند تصادفات و... رخ می‌دهد اما دلیل آن هر چه که باشد، نباید نگاه ترحم آمیزی به این افراد داشت چرا که به اکثر مردم ثابت شده افراد دارای معلولیت در برخی مواقع حتی با استعدادتر از یک فرد عادی و سالم هستند.

به بهانه روز جهانی نابینایان و عصای سفید به افراد دارای معلولیت بینایی یا همان افراد روشندل می‌پردازیم.

افرادی که دنیای آن‌ها را تاریکی، صداها، لمس آدم‌ها و اشیا و قدم‌های محتاطی که باید به مدد عصای سفید مراقب باشند تا راه را گم نکنند و زمین نخورند، تشکیل می‌دهد.

دنیایی تاریک اما روشن، دنیایی پر از شوق دانستن و یادگیری... اما متاسفانه در اغلب موارد این افراد روشندل حتی از ابتدایی‌ترین حقوق خود مانند جایگاه ویژه در معابر، وسایل حمل و نقل عمومی، اشتغال، مسکن، ازدواج، مناسب سازی اماکن و بسیاری از این دست موارد بی بهره هستند و متاسفانه رسیدگی به آن‌ها و یادآوری این که چنین افرادی در جامعه ما حق زندگی و بهره مندی از حقوق متناسب با سایر افراد عادی جامعه دارند فقط به برگزاری یک همایش در روز جهانی عصای سفید می‌شود.

متاسفانه امکانات ایجاد شده در سطح شهرها مناسب استفاده نابینایان نیست و باعث ایجاد مشکلاتی برای این افراد شده است و برخی از افراد نیز با عدم رعایت حقوق نابینایان نمک بر روی زخمشان می‌ریزند و با جهلی که دارند فکر می‌کنند معلولیت، محدودیت است اما این طور نیست بسیاری از نابینایان در جامعه پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌اند.

البته ناگفته نماند مسیولین متولی در خراسان شمالی برای جامعه معلولین به خصوص نابینایان اقداماتی انجام داده‌اند اما این اقدامات باید مستمر و طی سال انجام شده و به یک روز خاص در تقویم منتهی نشود.

اگر توجه به جامعه معلولین به ویژه روشندلان بیشتر از پیش باشد و نگاه ترحمی به این افراد برداشته شود به طور حتم امید به زندگی، شور، نشاط، اشتیاق افزایش و بسیاری از مشکلات این افراد رفع خواهد شد.

نوع رفتار با نابینایان در جامعه، می‌تواند در سرنوشت آن‌ها و حالات روحی و روانی‌شان تأثیرات متفاوتی بگذارد؛ برای رفتار و تعامل با نابینایان، باید از یک سری نکات غافل نبود از جمله اینکه واقع بین باشیم و به آن‌ها بفهمانیم که با دیگران هیچ گونه تفاوتی ندارند و باید آن‌ها را با نام صدا بزنیم و وقتی به آن‌ها نزدیک می‌شویم، به نحوی آن‌ها را از حضور خود آگاه کنیم و اگر احتمال می‌دهیم ما را نشناسد، بهتر است خود را دقیق به آن‌ها معرفی کنیم و از کمک‌هایی که به استقلال و خودکفایی آن‌ها لطمه می زند، جدا بپرهیزیم.

تاریخچه روز جهانی عصای سفید

سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد، (یونسکو) و شورای جهانی نابینایان در جلسه‌ای مشترک در سال ۱۹۵۰ میلادی، قانون «عصای سفید» را بررسی و تصویب کردند و روز ۱۵ اکتبر برابر با ۲۳ مهر ماه را روز جهانی «عصای سفید» یا روز جهانی “ایمنی نابینایان” اعلام کردند. این روز در جهت اهمیت به روشندلان، توجه بیشتر به مشکلات آنها و ایجاد محیط‌های مناسب برای استفاده کنندگان از عصای سفید است. قانون عصای سفید، تصویری جدید از نابینایان را در جامعه ترسیم کرده و از افراد نابینا می‌خواهد به منظور پشتیبانی از منافع خود، از تمام مفاد این قانون مطلع باشند. حق استفاده از کلیه امکانات رفاهی معمول در جامعه از سوی نابینایان، تشویق نابینایان به مشارکت در امور دولتی و اشتغال توسط دولت و رعایت کامل حقوق نابینایان به هنگام عبور و مرور از سوی رانندگان وسایل نقلیه از جمله مفاد این قانون است.

پس از آن دو تن از برجسته‌ترین محققان آمریکایی به نام‌های دکتر ناول پری (ریاضیدان) و دکتر جاکوپس تن بروک (حقوقدان)، توانستند قانونی در پانزدهمین روز از ماه اکتبر به عنوان قانون عصای سفید به تصویب برسانند و این روز را، به عنوان روز جهانی نابینایان نامگذاری کنند. در این قانون، تمامی حقوق اجتماعی فرد نابینا به عنوان عضوی از جامعه متمدن، انعکاس یافته است.

روز جهانی عصای سفید در ایران

نخستین تلاش‌ها در زمینه آموزش نابینایان در ایران به سال ۱۲۹۹ شمسی مربوط می‌شود. در این سال کار تعلیم و تربیت دانشآموزان نابینا با جذب ۵ دانش آموز نابینا در مدرسه‌ای در تبریز آغاز شد و توسط شخصی به نام «پاستور ارنست کریستوفل» توسعه یافت.

آموزشگاه نابینایان تبریز که تنها مرکز آموزش نابینایان در ایران محسوب می‌شد تا سال ۱۳۱۹ مشغول ارائه خدمات آموزش و تربیت حرفه‌ای به نابینایان بود و تعداد دانش آموزان نابینای تحت پوشش آن به ۴۵ نفر می‌رسید. در سال ۱۳۲۵ نیز خانمی انگلیسی به نام «گون گستر» آموزشگاهی برای دختران نابینا به نام نور آیین در شهر اصفهان تأسیس کرد.

کاربرد عصا به عنوان وسیلهٔ کمکی در آمد و شد نابینایان، از قرن‌ها پیش متداول بوده است؛ ولی استفاده از عصای سفید به شکل امروزی و به عنوان نمادی برای شناخت نابینایان، به بعد از جنگ جهانی اول برمی‌گردد. در سال 1921 م. عکاسی از شهر بریستول انگلستان به نام جیمز بیگز – که در اثر سانحه‌ای بینائی خود را از دست داده بود- برای در امان ماندن از گزند وسائل نقلیه در خیابان‌های اطراف محل زندگی‌اش ابتکار استفاده از عصای سفید را از آنِ خود کرد تا به راحتی برای همگان قابل دید باشد.

وجود بیش از ۳ هزار نابینا و کم بینا در خراسان شمالی

محسن توحیدی مقدم، مدیرکل بهزیستی خراسان شمالی ضمن گرامیداشت روز جهانی عصای سفید گفته است: «در استان خراسان شمالی سه هزار و ۵۲۸ نابینا و کم بینا زیر پوشش بهزیستی استان قرار دارند که ۲ هزار و ۲۵۲ نفر مرد و یکهزار و ۲۷۵ نفر زن هستند. در مجموع ۱۸ هزار و ۵۰۰ نفر از گروه هدف بهزیستی مستمر بگیر هستند که نابینایان بخش زیادی از مستمری را به خود اختصاص داده‌اند. سال گذشته ۳۹۰ میلیون تومان اعتبار برای گروه نابینایان اختصاص یافت و بیشتر این اعتبار برای خرید عینک، عصای سفید و سایر خدمات هزینه شد.

طرح غربالگری تنبلی چشم نیز همانند گذشته اجرا می‌شود و در سال گذشته ۳۰ هزار و ۱۳۸ کودک سه تا ۶ سال زیر پوشش این طرح قرار گرفتند.

بعد از معاینات اولیه؛ یکهزار و ۴۳۹ نفر به سطح بالاتر ارجاع داده شدند که در نهایت ۸۰۳ کودک دارای تنبلی چشم و یا سایر اختلالات چشمی شناسایی و ۲۹۳ کودک نیز هزینه عینک دریافت کردند. طرح غربالگری تنبلی چشم در ۲۱ مرکز و ۱۴۵ پایگاه اجرا می‌شود و ۱۴ بینایی سنج و یک پزشک در اجرای این طرح همکاری دارد.

طرح غربالگری تنبلی چشم تا پایان امسال ادامه دارد و تاکنون هفت هزار و ۱۰۰ کودک زیر پوشش این طرح قرار گرفتند.

همچنین ۳۲ نابینا در روستای چهاربرج اسفراین وجود دارند که در سال ۷۴ در این روستا یکسری آزمایشات و بررسی‌هایی انجام شد که علل نابینایی در بین اهالی این منطقه بحث ژنتیکی و ازدواج فامیلی عنوان شده است. بعد از اجرای این طرح یکسری اقدامات در راستای پیشگیری از تولد فرزندان نابینا در این روستا انجام شد برای اهالی این روستا دوره‌های آموزشی از جمله بحث‌های ِژنتیکی و ازدواج فامیلی و ضرورت آزمایشات ژنتیکی قبل از ازدواج برگزار شد.

 با توجه به برنامه‌های آگاهسازی در این روستا در واقع تعداد نابینایان جدید به صفر رسیده است و آخرین کودک متولد شده نابینا مربوط به سال ۹۴ است.

برای نابینایان این روستا نیز کارگاه‌های ایجاد اشتغال حصیربافی و سایر اقدامات انجام شده است و حتی آموزش و پرورش نیز مدارس استثنایی دایر کرده است.

۱۱۳ هزار نفر زیر پوشش بهزیستی استان قرار دارند که شامل معلولان، سالمندان، زنان خود سرپرست، کودکان و سایر گروه هدف می‌شود.»